Als het aan de overheid ligt is Nederland in 2050 volledig circulair: producenten moeten grondstoffen zo lang en veel mogelijk hergebruiken en afval bestaat niet meer. Dat betekent werk aan de winkel voor ondernemers, want zij moeten hun producten, diensten, productieprocessen en soms ook hun verdienmodellen hier de komende jaren op aanpassen. Ga aan de slag met circulair ondernemen en maak gebruik van tools, subsidies en fiscale voordelen.

Nederland wil in 2030 vijftig procent minder grondstoffen gebruiken en in 2050 een volledig circulaire economie hebben. Grondstoffen worden bewuster, langer en steeds opnieuw gebruikt. Producten moeten bijvoorbeeld een langere levensduur krijgen, repareerbaar zijn en makkelijk als grondstof dienen voor nieuwe producten. Oude treinstoelbekleding krijgt een nieuw leven als schoen, te rechte bananen eindigen als bananenbrood en kleding wordt verhuurd in plaats van verkocht. Nederland circulair krijgen is een uitdaging, want uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijkt dat we in Nederland tussen 2010 en 2021 nauwelijks minder grondstoffen verbruikten, ten opzichte van de periode daarvoor.

Voordelen van circulair ondernemen

De prijzen van veel grondstoffen schoten de afgelopen maanden omhoog door tekorten. Ook zijn leveringen van ver weg vaker onzeker. Oorzaken zijn onder meer de grote vraag door het economisch herstel na de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne. Het einde van die prijsstijgingen en onzekerheid lijkt voorlopig niet in zicht. Werk je circulair, dan bespaar je op grondstofkosten en ben je minder afhankelijk van prijsstijgingen en onzekere levertijden. Fijn voor jou want je productieketen is stabiel, en fijn voor de klant want je levert wat en wanneer je belooft.

“Grondstoffen zullen in de toekomst nog schaarser en duurder worden”, beaamt Suzanne van Haren, programmanager bij het Versnellingshuis Nederland circulair!, een initiatief van onder meer het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en MVO Nederland. Het Versnellingshuis helpt bedrijven kosteloos met circulair ondernemen. “De afhankelijkheid van nieuwe grondstoffen is dus niet zonder risico. Wil je dat je bedrijf ook in de toekomst rendabel is? Dan is het verstandig om je te verdiepen in de kansen voor circulair ondernemen en in de risico’s om dat niet te doen.”

Wetten en regels

Als ondernemer moet je voldoen aan bepaalde wet- en regelgeving op het gebied van circulair ondernemen. Sinds 3 juli 2021 geldt in de EU bijvoorbeeld een verbod op plastic wegwerpartikelen zoals, bestek en borden. En vanaf juli 2023 mag je plastic wegwerpbekers en -maaltijdverpakkingen niet meer gratis meegeven aan je klant. Daarnaast moet je een herbruikbaar alternatief bieden. Vanaf 2024 mag je ook geen wegwerpverpakkingen meer gebruiken voor consumptie ter plaatse.

Volgens Van Haren komen er nog meer regels om hergebruik van grondstoffen te stimuleren. In steeds meer branches bijvoorbeeld moeten producenten straks meebetalen aan het inzamelen en opruimen van afval. “Vanaf 2023 geldt dit bijvoorbeeld voor de textielsector. Dan zijn producenten van textiel verantwoordelijk voor de inzameling, hergebruik, recycling en afvalverwerking van hun producten. Zij betalen ook de kosten voor het afvalbeheer. We kennen dit systeem al van bijvoorbeeld batterijen en accu’s.”

Subsidies en fiscale voordelen

De overheid stimuleert circulair ondernemen ook met financiële ondersteuning in de vorm van subsidie, fiscaal voordeel en voordelige leningen. Veel regionale overheden investeren ook in circulaire economie. Bekijk via deze tool of jouw provincie of stad relevantie subsidies verstrekt.

Subsidie circulaire ketenprojecten

Maak je samen met andere mkb-ondernemers een product- of materiaalketen circulair? Vraag dan subsidie circulaire ketenprojecten aan. De subsidie vergoedt vijftig procent van de kosten die je maakt en de kosten voor een procesbegeleider. Je krijgt maximaal 20.000 euro per ondernemer en 120.000 euro per project waarin minimaal drie en maximaal zes ondernemers met verschillende rollen in de keten samenwerken.

Fiscaal voordeel met MIA\Vamil

Investeer je in circulaire bedrijfsmiddelen en technieken, vraag dan de milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) aan. De MIA is een investeringsaftrek van maximaal 45% van je investeringsbedrag. Met de Vamil schrijf je 75% van de investeringskosten af. Combineer de MIA en de Vamil en profiteer van een netto belastingvoordeel tot wel veertien procent.

Zelf circulair aan de slag

Wil je circulair gaan ondernemen, dan hoef je niet in één klap je hele bedrijfsvoering of verdienmodel om te gooien. Volg de R-ladder, een model waarbij je bedrijf in 6 stappen steeds meer circulair wordt.

De R-ladder

• R1. Rethink (heroverwegen)Kijk kritisch naar de producten en materialen die je gebruikt. Stap af van wat je eigenlijk niet nodig hebt of ga op zoek naar duurzame alternatieven.
• R2. Reduce (verminderen)Ga zuiniger en efficiënter om met grondstoffen en voorkom zo verspilling.
• R3. Re-use (hergebruiken)Hergebruik verouderde producten. Artikelen zoals smartphones en tablets vinden steeds vaker weer hun weg naar de consument. Opgefrist, hersteld of bijvoorbeeld met een upgrade zijn ze weer als nieuw, maar lager in prijs.
• R4. Repair (repareren)Verleng de levensduur van producten door ze te repareren of op te knappen. Maak van oude producten iets nieuws of gebruik onderdelen van een oud product in een nieuw product.
• R5. RecycleVerwerk en hergebruik grondstoffen en reststromen of afval, zoals gras, afvalhout en koffiedik. Het liefst worden ze verwerkt tot grondstoffen van gelijke kwaliteit als de oorspronkelijke grondstof.
• R6. Recover (terugwinnen)Verbrand restmaterialen waarbij de verbrandingsinstallatie het materiaal omzet in warmte en elektriciteit. In een circulaire economie komen zo min mogelijk materialen bij deze stap terecht.

Tools en partners

• Met de grondstoffenscanner van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) zie je welke grondstoffen je gebruikt én hoe je je risico’s verkleint op schaarste.
• Wil je je producten, diensten en businessmodellen circulair (her)ontwerpen om vervolgens circulair te ondernemen? CIRCO helpt daarbij met steun van de overheid.
• Antwoorden op de meest gestelde vragen over circulair ondernemen vind je hier.
• Stel al je vragen over netwerkpartners, financiering en wet en regelgeving op het gebied van circulair ondernemen aan het Versnellingshuis.

Nieuwsgierig naar andere manieren om je bedrijf te verduurzamen? Aan deze 7 knoppen kun je draaien voor meer duurzaamheid in je producten en bedrijf.